Zawsze jesteśmy w centrum wydarzeń. Dyskutujemy o problemach ważnych dla kraju i regionu. Zadajemy trudne pytania, zmierzamy do sedna sprawy. Wykładamy kawę na ławę.
Zamach na premiera Słowacji Roberta Ficę pokazuje coraz większą radykalizację sceny politycznej w Europie.
Jak mówił w Radiu Katowice prawnik z Uniwersytetu Śląskiego, profesor Tomasz Pietrzykowski, dotyczy to obu stron ideowego sporu – sił konserwatywnych i liberalnych. Czy to poprawna teza? Jaka jest sytuacjacza naszą wschodnią granicą? Na jakim etapie jest polska kampania przed wyborami do Europarlamentu?
Politolog z UŚ prof. Tomasz Kubin w Radiu Katowice.
Prezydent Iranu Ebrahim Raisi zginął w katastrofie śmigłowca – poinformowały irańskie państwowe media. Zdaniem politologa z Uniwersytetu Śląskiego profesora Tomasza Kubina to wydarzenie nie zmieni nic w polityce Iranu wobec Izraela i Rosji.
— To nie prezydent, ani minister spraw zagranicznych jest tą osoba w systemie politycznym Iranu, która ma decydujący wpływ na kształt polityki zagranicznej tego państwa. Iran to państwo, w którym decydujący głos należy do przywódców religijnych (...) więc system Iranu sobie poradzi — powiedział profesor Kubin. — Zostaną przeprowadzone nowe wybory na prezydenta, stanowisko szefa ministerstwa spraw zagranicznych obsadzone przez innego polityka i spodziewałbym się tutaj jakichś radykalnych zmian.
Irańskie władze w konflikcie na Ukrainie wspierają Rosję bronią. Iran eksportuje do Rosji swoje drony Shahed, które służą rosyjskiej armii do atakowania ukraińskich miast i infrastruktury.
Premier Donald Tusk zapowiedział przeznaczenie 10 miliardów złotych na wzmocnienie wschodniej granicy naszego kraju.
Rozpoczynamy wielki projekt budowy bezpiecznej granicy, w tym systemu fortyfikacji, powiedział szef rządu. Jak mówił w Radiu Katowice politolog z Uniwersytetu Śląskiego, ta deklaracja pokazuje, że rządząca koalicja poważnie traktuje bezpieczeństwo Polski.
— Celem jest także działanie na forum europejskim tak, aby nie tylko poszczególne państwa z osobna takie działania podejmowały, bo one zawsze będą mniej efektywne, niż współpraca — dodał profesor Kubin.
Donald Tusk zapowiedział także, że będzie rozmawiał o finansowaniu komponentu satelitarnego z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym. Jak dodał, otrzymamy kredyt, który zwiększy nasze bezpieczeństwo, wyniesie pół miliarda złotych.
Zamach na premiera Słowacji Roberta Ficę pokazuje, jak silna jest polaryzacja sceny politycznej i społeczeństwa na Słowacji, mówił w Radiu Katowice profesor Tomasz Kubin.
Przykładem na to jest nieprzyjęcie przez część szefów partii politycznych zaproszenia na spotkania przy okrągłym stole.
— Poziom polaryzacji, nie tylko na Słowacji, ale pewnie dałoby się wskazać jeszcze kilka innych takich państw, jest tak duży, że nawet takie wydarzenie (zamach na premiera) nie stanowi jakiegoś otrzeźwienia dla polityków i kilka dni po tej próbie zamachu nie są w stanie spotkać się ze sobą, usiąść przy jednym stole i rozmawiać, to jest bardzo zły sygnał — mówił profesor Kubin.
Zaproszenie na takie spotkanie wystosowali na wtorek, ustępująca prezydent Zuzana Čaputová oraz prezydent-elekt Peter Pellegrini. Zapowiedziane spotkanie w pałacu prezydenckim miało prowadzić do uspokojenia sytuacji w kraju po zamachu na premiera Roberta Ficę.
Z politologiem profesorem Tomaszem Kubinem rozmawia Piotr Pagieła.
Państwa i moim gościem jest politolog prof. Tomasz Kubin z Uniwersytetu Śląskiego. Kłaniam się. Dzień dobry panie profesorze.
Dzień dobry panu. Witam państwa.
Mieliśmy rozmawiać o sprawach politycznych blisko naszego kraju i w naszym kraju, ale nie sposób nie zacząć od Iranu. O 6:40 pojawiła się oficjalnie informacja o tym, że prezydent tego kraju Ebrahim Raisi zginął w katastrofie śmigłowca. Od wczoraj ten śmigłowiec był poszukiwany w górach. Warunki były bardzo złe. Panie profesorze czy śmierć prezydenta Iranu i śmierć ministra spraw zagranicznych tego kraju może spowodować zmianę polityki wobec Izraela i wobec Rosji?
Myślę, że nie. To jest oczywiście tragedia, bo każde takie wydarzenie to jest tragedia, ale to nie prezydent ani minister spraw zagranicznych jest tą osobą w systemie politycznym Iranu, która ma decydujący wpływ na kształt polityki zagranicznej tego państwa. Iran to państwo, w którym decydujący głos należy do przywódców religijnych, do ajatollahów, więc tutaj pewnie system Iranu sobie poradzi. Zostaną przeprowadzone nowe wybory na prezydenta, stanowisko szefa ministerstwa spraw zagranicznych obsadzone przez innego polityka. Nie spodziewałbym się tutaj jakiś radykalnych zmian jeśli chodzi o politykę zagraniczną tego państwa.
Pojawiły się, przynajmniej w rosyjskich mediach, teorie spiskowe o tym, że ta katastrofa może mieć związek, jakikolwiek związek, z zamachem na premiera Słowacji Roberta Ficy bo i Robert Fico „sympatyzuje” z Rosjanami, a Iran to już nawet się nie kryje.
Tak, można to teoretycznie próbować w ten sposób wiązać, aczkolwiek wydaje mi się biorąc pod uwagę zdjęcia, które były w mediach z akcji poszukiwawczej, ratowniczej, to warunki były naprawdę trudne, aczkolwiek pewnie takie podtesty pewnie się będą pojawiać. Tak samo, jak jestem pewien, że gdzieś tam się pojawią jakieś teorie o tym, że na przykład Izrael miał coś z tym wspólnego i maczał palce w tej katastrofie czy -w domyśle z takimi teoriami- w zamachu.
Skoro już wspomnieliśmy o Słowacji to w środę doszło do zamachu na premiera tego kraju. Dziś mamy poznać kolejne informacje dotyczące stanu jego zdrowia bo ten stan podobno się poprawia. W sobotę w audycji „Bez komentarza” w Radiu Katowice prof. Tomasz Pietrzykowski mówił tak, że: „Mieliśmy niespokojny dla polityków wiek XX z zamachami i spokojne dwadzieścia parę lat wieku XXI.” i to się bezpowrotnie -jego zdaniem- kończy. Przykład: zamach na premiera Fico i wczorajszy, nieudany zamach na jednego z szefów krajów afrykańskich. Zgadza się pan z taką tezą?
Nie jest to sprawa prosta. Jako obserwator można się z tym zgodzić, natomiast jako obywatel chciałbym żeby to była teza nieprawdziwa. Dlatego, że rozwiązywanie problemów politycznych…
…przy pomocy pistoletu.
Przy pomocy pistoletu, przy pomocy agresji, to jest droga do nikąd. Tylko takie metody mogą eskalować i niczego dobrego nie przyniosą ani żadnemu społeczeństwu, ani społeczności międzynarodowej.
A tymczasem mamy coraz większą polaryzację na scenie politycznej i to nie tylko polskiej, ale i europejskiej. Wróćmy jeszcze do Słowacji. Na jutro ustępująca prezydent Zuzana Čaputová i prezydent elekt Peter Pellegrini, zaprosili wszystkich przywódców partii politycznych na obrady okrągłego stołu by w jakiś sposób złagodzić sytuację. Część polityków nie przyjęła tego zaproszenia. Czy to pana zdania oznacza -w kontekście różnych słów bo były nawet słowa, że to początek wojny domowej-, że nie dojdzie do żadnego porozumienia na Słowacji?
W wojnę domową na Słowacji nie wierzę. Niestety obawiam się, że poziom polaryzacji -nie tylko na Słowacji, ale pewnie dałoby się wskazać jeszcze kilka innych takich państw- jest tak duży, że nawet takie wydarzenie gdzie o mało co premier Fico nie zginął -bo z przekazów medialnych, z tego co mówili lekarze wiele nie brakowało-, jeśli nawet takie wydarzenie nie stanowi jakiegoś otrzeźwienia dla polityków i kilka dni po tej próbie zamachu nie są w stanie spotkać się ze sobą, usiąść przy jednym stole i rozmawiać, to jest bardzo zły sygnał jeśli chodzi o stan umysłów i stan społeczeństwa na Słowacji, ale tak jak mówiłem, boję się, że nie tylko Słowacja jest państwem gdzie nastroje i poziom emocji są tak wysokie.
Poziom emocji również w naszym kraju jest bardzo wysoki, a to w związku z kolejną kampanią wyborczą do Parlamentu Europejskiego, ale jakby w kontekście tej kampanii, mieliśmy sobotnią zapowiedź premiera Donalda Tuska o 10 miliardach złotych na wzmocnienie wschodniej granicy Rzeczpospolitej: „Rozpoczynamy wielki projekt budowy bezpiecznej granicy, w tym fortyfikacji.” - mówił szef rządu i dodał, i te słowa już kiedyś gdzieś słyszałem: „Wara od Polski.”.
Trudno jest dzisiaj kwestionować tego rodzaju plany, projekty, zamierzenia. Z tego co premier Donald Tusk mówił wcześniej jego celem jest także działanie na forum europejskim tak aby nie tylko poszczególne państwa z osobna takie działania podejmowały, bo one zawsze będą mniej efektywne niż współpraca, i wyrażał też przekonanie -bo słuchałem tej wypowiedzi niejako osobiście-, że jest to taki projekt, który powinien łączyć państwa Unii Europejskiej tak aby wzmocnić ten potencjał militarny, bezpieczeństwa, obrony Unii Europejskiej i nawet przeciwnicy pogłębiania tej integracji nie powinni być tutaj przeciwko.
To ja zacytuję dwie wypowiedzi. Mariusz Błaszczak: „To plan, który opracowaliśmy i zaczęliśmy wdrażać jeszcze w ministerstwie obrony narodowej.” I Anna Zalewska eurodeputowana Prawa i Sprawiedliwości, która powiedziała tak, że: „Piekło zamarzło bo Donald Tusk zaczął dostrzegać problem imigrantów próbujących sforsować granicę polsko-białoruską.”.
Tutaj obydwoje przedstawiciele Prawa i Sprawiedliwości, jak domyślam się z tych wypowiedzi, raczej mają na myśli, na uwadze wzmacnianie tej istniejącej bariery na granicy polsko-białoruskiej i jej rozwój.
Czyli tego płotu?
Tego płotu, muru, obojętnie jak sobie to nazwiemy. Z tego co słyszę rzeczywiście takie działania mają być podejmowane, ale to jest tylko część jakiegoś większego projektu, który pełną efektywność ma i może osiągnąć we współpracy na forum europejskim.
To jeszcze o wyborach na koniec. Polacy krytycznie o decyzji Donalda Tuska w sprawie wysłania ministrów do Parlamentu Europejskiego. Czterech byłych ministrów kandyduje. Większość Polaków jest przeciwna by posłowie i ministrowie startowali w wyborach do Parlamentu Europejskiego, ale niska frekwencja i mobilizacja elektoratów nie przełoży się na krytykę, na wynik tych wyborów. Zgadza się pan z tym?
To że ktoś podejmuje się jakiejś pracy, zostaje posłem czy ministrem a po kilku miesiącach mówi: bardzo dziękuję, ale ja teraz chciałbym pójść gdzieś indziej i coś innego robić, to z punktu widzenia takich relacji władza – obywatele, wygląda tak średnio, mówiąc bardzo delikatnie.
Mało wiarygodnie?
Tak, tym bardziej, że kandydują też osoby, które są w komisjach śledczych i wypadałoby tę pracę doprowadzić naprawdę do jakiś konkluzji, do końca. Z drugiej strony tutaj logika partyjna jest taka, że jeśli główny rywal, czyli Prawo i Sprawiedliwość, wystawia osoby mocne, nazwiska rozpoznawalne, to niestety dla partii rządzącej, dla Koalicji Obywatelskiej…
…odpowiedź musi być taka sama.
Odpowiedź musi być adekwatna, żeby to były nazwiska porównywalne. Jeśli chodzi o rozpoznawalność, to muszą to być ministrowie, muszą to być posłowie, osoby z pierwszych stron gazet.
I tu stawiamy kropkę. Profesor Tomasz Kubin politolog z Uniwersytetu Śląskiego był gościem Radia Katowice. Dziękuję bardzo.
Dziękuję również państwu za uwagę.
