Imię i nazwisko to coś, co towarzyszy nam od urodzenia i praktycznie jest zrośnięte z daną osobą.
W jakich przypadkach możemy zmienić nazwisko? Czy np. pozbawienie władzy rodzicielskiej samo w sobie jest dostateczną przesłanką do zmiany nazwiska dziecka na nazwisko rodzica, który sprawuje opiekę. Czy można to zrobić mając ważny powód i motywując go. Czy można mieć trójczłonowe nazwisko? Zmiana nazwiska kojarzy się przeważnie z zawarciem związku małżeńskiego, ale takich okoliczności jest znacznie więcej.
Z Magdaleną Mietłą, kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego w Siemianowicach Śląskich, rozmawia Joanna Opas.
Aby zmienić imię lub nazwisko, powinniśmy udać się z uzasadnionym i udokumentowanym wnioskiem do kierownika dowolnego USC, uiścić opłatę skarbową w wysokości 37 zł. Trzeba także złożyć oświadczenie, że wcześniej nie była w innym urzędzie wydana odmowna decyzja w tej samej sprawie.
Kiedy możemy zmienić nazwisko bądź imię? Czy możemy nosić trójczłonowe nazwisko? Czy cudzoziemcy przebywający w naszym kraju mogą zmienić tożsamość? – radzi ekspert, Magdalena Mietła, kierownik Urzędu Stanu Cywilnego w Siemianowicach Śląskich.
Na podstawie Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, nazwisko możemy zmienić przy zawarciu związku małżeńskiego. Zarówno żona, jak i mąż, mogą przyjąć nazwisko partnera. W tym przypadku żadne z nich nie podlega dyskryminacji. Mogą wziąć nazwiska dwuczłonowe. Jedynym wyjątkiem jest to, że nie mogą wymienić się nazwiskami. Zmiana jest też możliwa jeśli osoba rozwiedziona powraca do nazwiska noszonego przed zawarciem związku małżeńskiego. Jeżeli pani albo pan, który przyjął nazwisko swojego małżonka, po rozwodzie dojdzie do wniosku, że jednak nie chce nosić tego nazwiska, ma takie prawo do trzech miesięcy.
Jeśli chodzi o zmianę imienia dziecka, to jeżeli rodzice by się rozmyślili, do pół roku, można w dość prosty sposób je zmienić. W przypadku procedury pochodzenia dziecka, w wyniku uznania dziecka, do trzech miesięcy rodzice mają możliwość wyboru różnych opcji jeżeli chodzi o nazwisko. W tym przypadku nie trzeba podawać żadnego powodu, przychodzi się do urzędnika Stanu Cywilnego i składa się taki wniosek. Istnieje możliwość dodania dziecku nazwiska drugiego rodzica, jednakże w tym przypadku dwójka rodziców musi się do nas zgłosić i złożyć taki wniosek, a przede wszystkim, go uzasadnić. W tym przypadku już trzeba podać konkretny powód dlaczego chcemy zmienić dziecku nazwisko. Nasza fanaberia czy nasz kaprys nie jest ważnym powodem do zmiany nazwiska. Często bywa tak, że rodzice sprawują naprzemienne opiekę, więc jest im łatwiej tłumaczyć na przykład u lekarza, że też są rodzicami choć dziecko ma inne nazwisko. Czasami nam się wydaje, że będzie to lepsze, ja jednak zawsze proszę rodziców o dokładne przemyślenie tej sytuacji bo wszędzie trzeba się posługiwać dwuczłonowym nazwiskiem a to już dla dziecka może być problemem.
Nie możemy nosić nazwiska składającego się trzech członów. Jest możliwość posiadania tylko dwóch członów. Jeśli przy zawieraniu związku małżeńskiego osoba posiadająca dwuczłonowe nazwisko ma ochotę zatrzymać jego pewną część i chce dobrać nazwisko partnera, wtedy wybiera jeden człon z dwuczłonowego pierwszego nazwiska i dodaje drugi człon.
Imię lub nazwisko możemy zmienić tylko z ważnych powodów. Do nich ustawodawca zaliczył przypadek gdy nosimy imię, albo nazwisko obraźliwe, albo nie licujące z godnością człowieka. W powszechnym mniemaniu wulgarne nazwiska, a istnieją takie, lub też nie licujące z godnością. Jest to subiektywne podejście. Na przykład pani nosiła nazwisko będące nazwą popularnej czekolady i uzasadniła swój wniosek tym, że zawsze się czuła dyskryminowana, że była wyśmiewana przez rówieśników. W tym przypadku była decyzja pozytywna bo dokładnie rozumieliśmy sytuację tej pani. Trzeba to dobrze uzasadnić. Jeżeli chodzi o imię to zmiana rządzi się innymi prawami. Rzadko kiedy jest imię obrażające. Oczywiście, zdarzają się różne wpadki rodziców przy rejestrowaniu dziecka i dla niektórych osób, jak ukończą lat 18, posiadanie imienia Calineczka, Tradycja, Nadzieja nie jest powodem do dumy. Mogą stwierdzić, że nienawidzą swojego imienia, że źle im się kojarzy więc wolą zamienić się na zwykłe Kasie, Laury czy Maje.
Cudzoziemcy, w świetle prawa polskiego, nie mogą w Polsce zmienić nazwiska. Oczywiście jest kilka wyjątków. Jeżeli są to cudzoziemcy bezpaństwowcy, którzy mają miejsce zamieszkania na terenie Polski, albo cudzoziemcy którzy mają status uchodźcy, wtedy mogą złożyć wniosek o zmianę nazwiska na polsko brzmiące, ale tylko w wyjątkowych sytuacjach, gdy jest zagrożenie życia, zdrowia czy ich bezpieczeństwa. Obserwujemy, że w przypadku osób które nabywają obywatelstwo polskie, bardzo chcą nosić spolszczone imiona i nazwiska bo wiedzą że to im pomoże w dalszym życiu w Polsce i zasymilowaniu się w społeczeństwie.
Ostatnio spotykamy się też z bardzo trudną sytuacją jeżeli chodzi o zmianę imion w przypadku osób niebinarnych, które nie czują wspólnoty ze swoją płcią. Rodzice dzieci niebinarnych występują o zmianę imion. Są to ciężkie sytuacje bo nie wiemy dokładnie jak podejść do tego problemu, jak rozpatrywać te decyzje. Które pomogą dzieciom w dalszej egzystencji, a które są po prostu kaprysem nastolatków żeby być innym niż reszta kolegów.
Autor: Joanna Opas/ Marlena Barasińska
Każdemu damy radę to program, w którym specjaliści z różnych dziedzin podpowiadają, jak rozwiązywać problemy związane z przepisami, pracą, domem i rodziną.
Jakie mamy prawa i jakie obowiązki? Jak dbać o zdrowie i bezpieczeństwo najbliższych? Jak rozsądnie wydawać pieniądze i nie dać się oszukać? Jak dbać o samochód, ogródek i domowe zwierzęta?
Proste i przystępne odpowiedzi na te i inne pytania w Polskim Radiu Katowice.
Można także do nas pisać: damyrade@radio.katowice.pl.
