Na trójstyku granic Polski, Czech i Słowacji powstał tzw. Regionalny Trójkąt Transgraniczny - wynika z podpisanego w Istebnej porozumienia trzech sąsiadujących regionów. W tej formule przewiduje się współpracę w obszarach: gospodarki, spotkań ekspertów czy promocji.
Trójstronne oświadczenie ws. utworzenia Regionalnego Trójkąta Transgranicznego podpisali w środę: przewodnicząca (żupanka) Samorządowego Kraju Żylińskiego Erika Jurinová, hetman Kraju Morawsko-Śląskiego Jan Krkoška oraz marszałek Województwa Śląskiego Jakub Chełstowski.
Dotąd, od ponad 20 lat, samorządy regionalne z trójstyku granic Polski, Czech i Słowacji współpracowały przede wszystkim na gruncie umów dwustronnych. Teraz liczące łącznie ok. 10 mln mieszkańców regiony uzgodniły wspólne trójstronne oświadczenie o współpracy.
Marszałek woj. śląskiego przypomniał podczas środowej uroczystości, że pierwsza rozmowa o takiej formule porozumieniu odbyła się przed rokiem podczas Międzynarodowych Targów Nieruchomości i Inwestycji MIPIM w Cannes. Stwierdziliśmy tam, że dobrze byłoby takie porozumienie zawrzeć, bo razem tworzymy synergię podmiotów, ludzi, środowisk, nauki, biznesu, ale też energii - tej pozytywnej energii do tego, aby wspólnie budować przyszłość naszych regionów. To jest premia za jedność” - powiedział marszałek.
Ocenił, że wszystkie trzy regiony są przyzwyczajone do ciężkiej pracy, załatwiania spraw i budowania rozwiązań, które powodują, że regiony te rosną. Jesteśmy bardzo podobni kulturowo, gospodarczo, naukowo - myślę, że ta granica jest umowna - a z drugiej strony świetnie się rozumiemy” - zaakcentował Chełstowski. Razem tworzymy siłę, która zadba o naszą przyszłość” - ocenił.
Żupanka Kraju Żylińskiego przytoczyła słowackie powiedzenie, że dobry sąsiad jest lepszy niż rodzina. Podkreśliła, że w ostatnich stuleciach na terenie trzech regionów zmieniały się granice, ale więzi między ludźmi trwają. Wskazała, że między Słowakami, Ślązakami i Morawianami bariera językowa jest minimalna, a wspólne ambicje są wielkie. Bądźmy razem, a będziemy silni” - wybiła Jurinová, nawiązując m.in. do uzgodnionych obszarów porozumienia.
Hetman Kraju Morawsko-Śląskiego przyznał, że nawet w momencie przywitania się w środę w Istebnej delegacji regionów poczuł, że łączy je coś na kształt więzów rodzinnych. Działamy wspólnie, abyśmy mogli nasze granice przesuwać do przodu” - podkreślił Krkoška, mówiąc o łączących trzy regiony wartościach i celach.
Ambasador Republiki Słowackiej w Polsce Andrea Elscheková Matisová wezwała do rozwiązywania problemów między krajami, wśród których wymieniła ponowne rozważenie przez polski rząd sprawy kontroli na granicy polsko-słowackiej i zamknięcia przejść lokalnych. W spotkaniu uczestniczyli też: ambasador Czech na Słowacji Rudolf Jindrák, ambasador RP w Bratysławie Maciej Ruczaj i zastępca ambasadora Czech w Polsce Miroslav Kolatek.
W spotkaniu uczestniczyli ponadto samorządowcy współpracujących regionów, m.in. prezydent Katowic Marcin Krupa.
Uchwałę wyrażającą zgodę na przystąpienie do porozumienia radni woj. śląskiego przyjęli pod koniec grudnia ub. r. W jej uzasadnieniu wskazano, że na szczeblu regionalnym na wzór Regionalnego Trójkąta Weimarskiego powstanie tzw. Regionalny Trójkąt Transgraniczny - z inicjatywy regionów”. W tej formule przewiduje się trójstronną współpracę w takich obszarach, jak: gospodarka, spotkania ekspertów, promocja regionów, m.in. organizowanie wspólnych wydarzeń” - wyjaśniono w uzasadnieniu.
Jak wynika z tekstu podpisanego w środę oświadczenia, strony uzgodniły je mając na uwadze: członkostwo Rzeczypospolitej Polskiej, Republiki Czeskiej oraz Republiki Słowackiej w Unii Europejskiej, a także przekonanie, że integracja europejska służy zapewnieniu pokoju i wzmocnieniu demokracji oraz promowaniu zrównoważonego rozwoju gospodarczego, społecznego, kulturowego i ekologicznego.
Zaprzyjaźnione regiony wyrażają jednocześnie wspólną wolę wspierania w Europie spotkań obywateli, które wzmacniają wzajemne zrozumienie, demokrację oraz osłabiają wszelkiego rodzaju dyskryminacje. Wyrażają też wspólne życzenie kontynuowania i zacieśniania dotychczasowej, opartej na wzajemnym zaufaniu współpracy partnerskiej i deklarują zamiar dalszego zacieśniania kontaktów.
Za priorytetowe strony uznały m.in.: trójstronną współpracę w zakresie gospodarki, w tym: obszarze innowacji i rozwoju biznesu; trójstronne spotkania biznesu; misje gospodarcze; udział w przedsięwzięciach gospodarczych, w szczególności targach, konferencjach, kongresach, forach, a także trójstronne spotkania ekspertów w formie wizyt studyjnych. Istotna dla sąsiadujących regionów jest też ich trójstronna promocja: organizowanie wspólnych wydarzeń (m.in. turystycznych, sportowych, kulturalnych, społecznych, edukacyjnych); spotkania oraz wymiana w ramach urzędów/instytucji samorządowych, które posłużą rozwojowi i promocji regionów.
Projekty w tych obszarach współpracy mają być realizowane corocznie, naprzemiennie na terytorium jednego z regionów partnerskich. Każdy z regionów partnerskich ma przygotować program operacyjny dla projektu współpracy, za którego realizację w danym roku odpowiada, uzyskując dla niego akceptację pozostałych regionów.
Strony zobowiązują się też każdego roku do ustalania wspólnego rocznego programu współpracy, określającego tematy współpracy i instytucje odpowiedzialne za jej realizację. Zakres współpracy w priorytetowych obszarach może zostać poszerzony. Oświadczenie zostało zawarte na okres trzech lat i ulega jednokrotnie automatycznemu przedłużeniu na trzy lata.
Oprócz umów dwustronnych (m.in. w zakresie programów Interreg), polskie województwo śląskie (a także opolskie) oraz Kraj Morawsko-Śląski i Kraj Żyliński od dekady współpracują w ramach Europejskiego Ugrupowania Współpracy Terytorialnej (EUWT) pod nazwą Tritia. Wspólnie realizują w nim projekty w zakresie m.in. jakości powietrza (Air Tritia) czy transportu (Trans Tritia).
Samorządy woj. śląskiego oraz krajów morawsko-śląskiego i żylińskiego na bieżąco współpracowały też roboczo m.in. podczas pandemii koronawirusa, przekazując sobie nawzajem np. informacje o sytuacji pandemicznej, a także o podejmowanych w związku z nią krokach.(PAP)
Autor: Mateusz Babak
