Śląski Związek Gmin i Powiatów będzie współpracował z Polską Grupą Górniczą w celu ułatwienia dostępu do węgla osobom szczególnie potrzebującym.
Na czym ten pilotażowy program będzie polegał? Samorządy stanęły przed koniecznością oszczędzania i zweryfikowania przyszłości zaplanowanych inwestycji. Z prezydentem Rybnika i przewodniczącym Śląskiego Związku Gmin i Powiatów Piotrem Kuczerą rozmawia Łukasz Łaskawiec.
— Radio Katowice SA (@radiokatowice) October 26, 2022
Moim i państwa gościem w Radiu Katowice jest dzisiaj prezydent Rybnika i przewodniczący Śląskiego Związku Gmin i Powiatów - Piotr Kuczera. Dzień dobry.
Dzień dobry panie redaktorze. Dzień dobry państwu.
Panie prezydencie Śląski Związek Gmin i Powiatów będzie współpracował z Polską Grupą Górniczą w celu ułatwienia dostępu do węgla osobom szczególnie potrzebującym. Na czym będzie to dokładnie polegać?
Sytuacja jest jaka jest, stąd inicjatywa Śląskiego Związku, ale też Polskiej Grupy Górniczej, aby tym najuboższym, którzy są pod stałą opieką naszych MOPS-ów, GOPS-ów, czyli ośrodków pomocy społecznej najogólniej mówiąc, umożliwić zakup węgla. Gmina bezpośrednio podpisze umowę z Polską Grupą Górniczą. Oczywiście po drodze mamy kwestię RODO, trzeba kwestię transportu załatwić, ale generalnie cel jest jeden aby tym najuboższym, którzy -podkreślam- są pod stałą opieką ośrodków pomocy społecznej, umożliwić zakup węgla nie tak standartowo poprzez sklep internetowy tylko bezpośrednio za gotówkę na terenie kopalni. Śląski Związek Gmin i Powiatów pośredniczył właśnie w przygotowaniu tej umowy, zaangażowali się włodarze poszczególnych miast no i ta grupa społeczna powinna być zaopiekowana.
Czy zgłosiły się już gminy? Jak dużo się zgłosiło?
Zrobiliśmy taki wstępny sondaż i rzeczywiście dość dużo gmin się zgłosiło. Trochę na takiej zasadzie, że zgłaszamy wszystkich mieszkańców. To jest niemożliwe, tak jak podkreślam, że mówimy o tej grupie, która jest pod stałą opieką ośrodków pomocy społecznej. Cóż wszystkie ręce na pokład i próbujemy ten problem społeczny rzeczywiście zaspokoić.
Wspomniał pan o transporcie. Rozumiem, że osoby które kupią węgiel dzięki temu pilotażowemu programowi nie będą się musiały już o ten transport martwić. Będzie zapewniony.
Tak, będzie zapewniony. Tutaj ośrodki pomocy społecznej, czy to gminne, czy to miejskie, ten transport zapewniają. O to też chodziło, bo mówimy o osobach, które są rzeczywiście w bardzo trudnej sytuacji życiowej. Stały monitoring służb samorządowych w ich kierunku idzie często przez wiele, wiele lat.
Pozostajemy w temacie węgla. Dziś Senat rozpoczyna trzydniowe posiedzenie. Izba zajmie się między innymi ustawą o zakupie preferencyjnym paliwa stałego przez gospodarstwa domowe. Jej przepisy pozwolą jednostkom samorządowym kupować węgiel od importerów po 1,5 tys. zł za tonę aby później sprzedawać mieszkańcom za nie więcej niż 2 tys. zł za tonę. Czy to jest dobry pomysł? Czy samorządy są gotowe do takiego działania?
Powiem tak, nigdy nie handlowały węglem samorządy a tu mamy taką sytuację. Zdajemy sobie sprawę ze skomplikowanej sytuacji surowcowej, nazwijmy to. Poszły ankiety w wielu miastach, wiele miast się wstępnie przygotowuje, ale naprawdę czekają na gotowy projekt ustawy, który właśnie przejdzie. Zresztą strona samorządowa zgłosiła w Senacie swoje poprawki. Nie uciekamy od tematu, ale z drugiej strony też bierzemy pod uwagę fakt, że samorządy nie do końca są przygotowane. Place przeładunkowe, wagi…
…nie mają swoich składów.
Na przykład. Zawsze robiły to firmy prywatne, które nie chcą tutaj jakoś współpracować specjalnie bojąc się po prostu sytuacji rynkowej, finansowej mówiąc wprost. Z punktu widzenia gmin, które posiadają -a Rybnik takim przykładem jest- na swoim terenie kopalnie, to sytuacja jest też kuriozalna, bo na terenie tejże kopalni ten węgiel powinien być. Tam jest plac przeładunkowy, jest waga i jest przyzwyczajenie mieszkańców, że tam się go da po prostu kupić. Myślę, że tu rząd musi szukać rozwiązań, takich które przede wszystkim dostarczą paliwo certyfikowane, takie które będzie jakościowo dobre i myślę, że samorządy, gdy ustawa się pojawi, do tego się ustosunkują. Myślę, że wielu ma świadomość tego, zresztą mieszkańcy tego też oczekują, że ten węgiel jest potrzebny. Oby był.
Czy ta ustawa nie pojawia się za późno? Mamy już końcówkę października. Sezon grzewczy trwa. Szczęście mamy takie, że teraz będą ciepłe dni.
Bardzo trafna uwaga. Jesteśmy prawie w samym środku sezonu grzewczego i zdecydowanie te działania są spóźnione, co tu dużo mówić. Mówię o swoim mieście, gdzie mamy tak naprawdę jedną kopalnię zespoloną, dawne właściwie cztery kopalnie w okolicy, to jakby zabrakło piasku na Saharze. Tak się mieszkańcy czują. Cóż, sytuacja jest jaka jest, musimy temu stawić czoła.
Panie prezydencie mamy kryzys energetyczny. Ceny energii stale rosną. Miasta i gminy muszą zaciskać pasa. Wyłączają na przykład oświetlenie uliczne w określonych godzinach nocnych. Jakie są jeszcze pomysły samorządów na oszczędności?
Oj, tak. To jest przede wszystkim dyskusja o stronie dochodowej i wydatkowej samorządów. Dzisiaj ta strona dochodowa, przez różne ograniczenia podatkowe, została w ostatnich latach mocno zawężona. Dzisiaj mamy tak naprawdę podatek od nieruchomości. Wskaźniki inflacyjne nam nie pozwalają nawet gonić inflacji. Te wskaźniki zostały przyjęte na poziomie 11,8%, czyli za pierwsze dwa kwartały rok do roku licząc. Dzisiaj wiemy, że inflacja jest o wiele wyższa. To są bardzo trudne i drastyczne rozmowy szczególnie, że do 15 listopada musimy przedstawić projekty budżetów no i będą cięcia na pewno w inwestycjach, na pewno będziemy szukali oszczędności wszędzie. Zadania oświatowe bardzo, bardzo ciążą samorządom i mimo, że subwencja jest nieco wyższa, to tak naprawdę do tej oświaty potężne pieniądze dopłacamy. Na przykładzie Rybnika to jest przeszło 60 mln zł.
Mówi pan o inwestycjach. Istnieje ryzyko, że część z nich zostanie wstrzymana lub nawet nie będzie realizowana bo po prostu nie będzie na to pieniędzy?
Proszę pamiętać, że większość tych inwestycji to są środki europejskie. Tak naprawdę dzisiaj KPO wstrzymane, budżet unijny - rozdanie 2021-2027 też wstrzymany, Sprawiedliwy Fundusz Transformacji - też nie bardzo wiadomo co z tymi pieniędzmi. Samorządy będą na pewno szukały wkładów własnych na tego typu inwestycje, gdy ta możliwość się pojawi. W dużej części projektowo jesteśmy przygotowani, ale prawda jest też taka, że wydatki bieżące, czyli to bieżące funkcjonowanie samorządu, powoduje że tych pieniędzy jest po prostu w systemie coraz mniej.
Te wydatki bieżące zjadają dużą część miejskich i gminnych budżetów. Samorządy pewnie będą chciały sięgnąć głębiej do kieszeni mieszkańców. Wspomniał pan o podatku od nieruchomości. To jest jedyny sposób z jakiego mogą skorzystać czy jest jeszcze coś innego, na przykład rosnące ceny biletów komunikacji miejskiej.
Jest to na pewno jedna z opcji. Tylko proszę pamiętać, że dzisiaj cena paliwa, roboczogodzina, to wszystko rośnie i często ci którzy nam świadczą te usługi -jesteśmy tylko organizatorami tegoż transportu- też w przetargach pokażą inne ceny. Na tej podstawie pewno jakieś ruchy w tej materii trzeba będzie poczynić. To nie jest ulubiona, że tak powiem, czynność samorządu ponieważ komunikacja miejska jest czymś co potrzebuje stabilności, przewidywalności. Powinna być bardzo konkurencyjna do transportu indywidualnego i robimy wszystko żeby tak było. Na pewno z ceną paliwa się dziś nie dyskutuje. Każdy widzi, diesel czasami ponad 8 zł, co może być szokujące.
Panie prezydencie to teraz Rybnik. W śródmieściu powstaje pawilon Centrum Edukacji Artystycznej, w którym znajdzie się przestrzeń do prowadzenia działalności wystawienniczej, edukacyjno-popularyzatorskiej w dziedzinie sztuki nowoczesnej. Jakie szczegółowe palny na ten obiekt ma miasto?
Tutaj była koncepcja bardzo fajna, bo wygrała w konkursie architektonicznym. Nie mamy takiej przestrzeni wystawienniczej. Dzisiaj to brzmi trochę dziwnie bo plan był sprzed pięciu lat. Dzisiaj go realizujemy.
Pandemia wstrzymała realizację?
Pandemia po drodze, teraz kwestie finansowe się pojawiają, ale inwestycja jest zabezpieczona finansowo i w maju przyszłego roku powinna zostać sfinalizowana, zresztą prace przebiegają bardzo sprawnie. Wracając do historii miasta i do kilku artystów którzy wyszli z tego miasta, to pan Adolf Ryszka czy pan Edward Sitek, wybitni rzeźbiarze. Ta przestrzeń też mogłaby służyć ekspozycji ich prac, ale też organizacji wystaw różnego rodzaju. Jak powiedziałem nie mamy przestrzeni, która byłaby taka bardzo profesjonalna, do pokazania sztuki przez wielkie „S”.
Czyli w przyszłym roku będzie już otwarcie.
Na to bardzo liczę. Jak budżet pozwoli.
Bardzo dziękuję za rozmowę. Moim i państwa gościem był dziś prezydenta Rybnika i przewodniczący Śląskiego Związku Gmin i Powiatów - Piotr Kuczera.
Zawsze jesteśmy w centrum wydarzeń. Dyskutujemy o problemach ważnych dla kraju i regionu. Zadajemy trudne pytania, zmierzamy do sedna sprawy. Wykładamy kawę na ławę.
