Metropolie w Polsce walczą o ustawę metropolitalną. Zarząd Górnośląsko-Zagłebiowskiej Metropolii dziś ma zaplanowane spotkanie z przedstawicielami ministerstwa spraw wewnętrznych i administracji.
"Konsultacje nabierają tempa" — przyznał na antenie Radia Katowice przewodniczący GZM-u Kazimierz Karolczak. Ocenił, że w najbliższych miesiącach „ta sprawa szczęśliwie się zakończy i takie absurdalne kwestie, jak na przykład budowa spalarni, zostanie w końcu ten problem rozwiązany i będziemy mogli tego zadania się podjąć". „Sześć lat temu próbowaliśmy powołać spółkę, która miała taką spalarnię wybudować. Ta decyzja została uchylona przez nadzór prawny wojewody i potwierdzone zostało to przez sądy" — przypomniał gość Łukasza Łaskawca.
Kazimierz Karolczak podkreśla, że przyjęcie ustawy metropolitalnej daje także inne możliwości metropoliom. „Takie trochę łatwiejsze przekazywanie nam zadań i możliwości pewnego wyrównywania poziomu usług, wykorzystując budżet metropolii - to nie jest możliwe. Zadania, które nam gminy przekazują, my musimy rozliczyć co do złotówki" — podkreślił szef GZM-u. Zaznaczył, że „to często powoduje, że gminy, które nie wykonywały pewnego zadania albo wykonywały je tak trochę na pół gwizdka, nie były zainteresowane, by takie zadania nam przekazywać. Bo gdybyśmy chcieli zrobić lepiej, to te gminy musiałyby dopłacić więcej".
W ocenie Kazimierza Karolczaka po wprowadzeniu ustawy pierwszym obszarem, w którym Metropolia mogłaby zafunkcjonować, byłaby ochrona zdrowia.
Tylko połowa rowerów miejskich w Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii będzie dostępna zimą, to łącznie 3,5 tysiąca jednośladów w 31 gminach. Całoroczny rower to dla nas test — przyznał na antenie Radia Katowice przewodniczący GZM-u. Pojawia się jednak pytanie, czy właściwie przygotowana będzie infrastruktura, w tym ścieżki rowerowe wymagające odśnieżenia. Gość Radia Katowice ma nadzieję, że miasta i gminy o to zadbają.
„Jak przygotowywaliśmy założenia do przetargu, szeroko konsultowaliśmy z gminami kwestie, iż ten system miałby również działać w zimę i mieliśmy deklaracje, że są tym gminy zainteresowane" — zaznaczył Kazimierz Karolczak. „Tak więc mam nadzieję, że również zadbają o to, aby korzystanie z tego roweru było bezpieczne i na pewno też na to będziemy zwracać uwagę" — dodał gość rozgłośni.
System jako usługa publiczna nie przynosi jednak zysku. Metropolia dokłada do jego utrzymania, tak jak do komunikacji miejskiej. Metrorower kosztuje podatników kilkadziesiąt milionów złotych rocznie. „Żaden rower miejski w Polsce czy w Europie nie jest projektem, na którym się zarabia" — stwierdził przewodniczący GZM-u. „Tak też jest w naszym przypadku. Łączne utrzymanie wszystkich tych rowerów to jest kwota około 50 milionów złotych. Przychody pokrywają jakąś część, ale nie wszystko" — wyjaśnił gość Radia Katowice.
W ostatnich dniach Metrorower został jednym z trzech finalistów nagród World Smart City Awards, wyróżnienie przyznano w Barcelonie. System Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii doceniono za to, że jest pełnoprawnym elementem transportu publicznego.
We wtorkowy poranek gościem Radia Katowice jest przewodniczący Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii Kazimierz Karolczak. Dzień dobry.
Dzień dobry.
Panie przewodniczący często jeździ pan rowerem po metropolii?
Nie tak często jakbym chciał, ale zdarza się.
Do pracy za daleko żeby jechać rowerem?
Parę razy się udało.
Pytam o to bo system rowerów miejskich, który obejmuje 31 gmin Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii, ma funkcjonować także zimą. Z waszych badań wynika, że tylko 15% użytkowników deklaruje chęć jazdy żółtymi jednośladami w okresie zimowym. To chyba niewiele?
Mamy już przykłady w Polsce, że są rowery całoroczne i ta oferta jest wykorzystywana przez mieszkańców. Dla nas jest to taki prawdziwy test. Na pewno chcielibyśmy żeby ta infrastruktura była jeszcze lepsza, wtedy korzystanie z roweru byłby bezpieczniejsze. Ale kiedyś trzeba zacząć. Z 7 tysięcy rowerów 3,5 tysiąca będzie dostępnych w okresie zimowym. Na pewno będziemy obserwować czy się to rozwiązanie się sprawdzi. To jest też wyjście naprzeciw oczekiwaniom, które są nam zgłaszane, że patrząc na pogodę, no może nie dzisiaj, ale są takie dni zimą, gdy piękne słoneczko świeci, jest temperatura na plusie, aż się chce z tego roweru korzystać. Czekamy. Sprawdzimy. Zobaczymy.
Powiedział pan, że połowa rowerów będzie dostępna, 3,5 tysiąca. Będą możliwe do wypożyczenia we wszystkich gminach, które posiadają system Metroroweru?
Tak, we wszystkich 31 gminach, które są w systemie roweru metropolitalnego.
Większość naszych słuchaczy z pewnością porzuci jednak rower zimą ze względu na pogodę, ale ci którzy będą korzystać z Metroroweru zastanawiają się czy to w ogóle będzie możliwe nie tylko w momencie kiedy będzie świeciło słońce. Co roku wraca bowiem problem nieodśnieżonych chodników, a w tym przypadku potrzebne będą ścieżki rowerowe. Tu pytanie -bo to oczywiście generuje koszty, na które miasta i gminy niekoniecznie są przygotowane- czy włodarze miast zapewnili pana, że będą dbali o infrastrukturę żeby tymi rowerami można było jeździć?
Jak przygotowywaliśmy założenia do przetargu szeroko dyskutowaliśmy kwestię, iż ten system miałby również działać zimą. Mieliśmy deklarację, że gminy są tym zainteresowane, więc mam nadzieję, że również zadbają o to by korzystanie z tego roweru było bezpieczne i na pewno też będziemy na to zwracać uwagę. Nawet w największym polskim mieście, w Warszawie, mamy sygnały, że zimą droga nie często jest tak dobrze przygotowana jak być powinna. U nas pewnie będzie to jeszcze trudniejsze, ale sprawdzimy to wszystko w praktyce.
Metrorower w pełni działa od sierpnia. Chcę zapytać jakie są koszty utrzymania tego systemu? Czy system Metroroweru przynosi zyski?
Każda usługa publiczna jest usługą publiczną z tego względu, że rynek prywatny nie chce jej oferować bo na tym nie ma zysków. Tak, jak w transporcie publicznym, około 30% kosztów to są wpływy z biletów, wszystkie pozostały koszty pokrywają gminy z budżetu, z podatków naszych mieszkańców. To są nasze pieniądze. Również dokładnie działa to też w przypadku rowerów miejskich. Żaden rower miejski w Polsce czy w Europie nie jest projektem, na którym się zarabia i tak też jest w naszym przypadku. Łączne utrzymanie wszystkich rowerów to jest kwota około 50 milionów złotych.
To jest roczny koszt?
Roczny koszt. Przychody pokrywają jakąś część, ale nie wszystko.
Zanim zmienimy temat powiem jeszcze, że Metrorower w ostatnich dniach został jednym z trzech finalistów nagród World Smart City Awards. Wyróżnienie przyznano w Barcelonie. Za co doceniono system GZM-u?
Okazało się, że nikt nie wpadł na pomysł by rower miejski stał się pełnoprawnym elementem systemu transportu publicznego. Wszędzie wdrożenia rowerów miejskich traktowano osobno, jako osobna aplikacja, osobna taryfa czy cennik. W naszym przypadku jest to element transportu publicznego. Każdy kto ma bilet okresowy może z tego roweru korzystać godzinę bezpłatnie i to zostało docenione jako innowacja społeczna. Na ponad 400 wniosków z 64 krajów dotarliśmy do finałowej trójki. To naprawdę cieszy, że zostaliśmy docenieni.
Duży sukces. Panie przewodniczący zmieniamy temat. W tym miesiącu najprawdopodobniej zostanie wybrany nowy wiceprzewodniczący Zarządu Metropolii Górnośląsko-Zagłębiowskiej. Z funkcji zrezygnował Henryk Borczyk. „Gazeta Wyborcza” poinformowała, że brał udział w kolizji. Również „Gazeta Wyborcza” informuje, że mógł być pod wpływem alkoholu. Czy pan takie informacje posiada?
Zwróciliśmy się o wyjaśnienia i o notatkę policyjną po tej kolizji. Mój zastępca był faktycznie pod wpływem alkoholu, 0,2%. 0,19% by wskazało to, że jest to dopuszczalne. Widocznie źle ocenił swój stan i stało się, co się stało.
Kto go zastąpi?
Czekamy na wskazanie. Pan przewodniczący Borczyk reprezentował gminy tzw. Okręgu miasta Tychy i ich sąsiadów. Prezydent Tychów zobowiązał się przeprowadzić konsultacje i liczę na dobrą kandydaturę.
Panie przewodniczący czas na kolejny wątek naszej rozmowy w Radiu Katowice -gościem jest przewodniczący Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii Kazimierz Karolczak- , jak bumerang wraca kwestia ustawy metropolitalnej. Mam wrażenie, że rozmawiamy o tym przy każdym naszym spotkaniu. Czy coś w tym temacie drgnie panie przewodniczący? Udało się może coś ugrać? Pamiętam, po wyborach parlamentarnych, były ogromne nadzieje.
Mamy zapewnienia, takie zielone światło, iż te nasze postulaty co do zmiany ustawy, tych elementów które nam przeszkadzają w bieżącym funkcjonowaniu, są planowane by je zmienić. W tej chwili bardzo dużo mówi się o przygotowaniu ustawy dla Trójmiasta – obszaru metropolitalnego Gdańsk - Gdynia – Sopot. To jest 56 gmin, które liczy na podobne rozwiązania, jak nasze. Taka ustawa jest przygotowywana. W ramach tej ustawy są również zapisy, które pozwalają zmienić naszą ustawę. Te konsultacje nabierają tempa, zresztą nawet dzisiaj mamy spotkanie z dyrektorami ministerstwa spraw wewnętrznych i administracji. W najbliższych miesiącach myślę, ta sprawa szczęśliwie się zakończy i takie absurdalne kwestie, jak na przykład budowa spalarni, zostanie w końcu ten problem rozwiązany, będziemy mogli się tego zadania podjąć.
Ten temat budowy spalarni został już chyba porzucony, właśnie przez kwestię ustawy metropolitalnej? Walka o te przepisy trwa 7 lat.
6 lat temu próbowaliśmy powołać spółkę, która miała taką spalarnię wybudować i ta decyzja została uchylona przez nadzór prawny wojewody, i potwierdzone zostało to przez sąd, iż nasza ustawa nie pozwala na podjęcie takich działań. 6 lat starań o zmianę tej ustawy i wydaje się że już jest blisko do tego by to się wydarzyło. Tam jest jeszcze klika innych kwestii. Takie łatwiejsze przekazywanie zadań i możliwości pewnego wyrównania poziomu usług wykorzystując budżet metropolii. Dzisiaj to nie jest możliwe. Zadania, które nam gminy przekazują, my musimy rozliczyć co do złotówki i to często powoduje, że gminy które nie wykonywały pewnych zadań, albo wykonywały je trochę na pół gwizdka, nie były zainteresowane żeby nam takie zadania przekazywać, bo gdybyśmy chcieli zrobić lepiej, to te gminy musiałby dopłacić więcej. Z jakiś powodów nie płaciły tyle, ile być może trzeba było, bo choćby kwestie budżetowe czy inne. To powoduje że żadnych innych zadań praktycznie nie przejęliśmy, a dużo mówimy choćby o służbie zdrowia. Wydaje się, że to jest taki obszar, który mógłby być takim pierwszym obszarem, w którym metropolia mogłaby zafunkcjonować, właśnie po zmianie tej ustawy i tych zapisów, które są planowane do zmiany.
W najbliższych miesiącach może się to rozstrzygnąć. Na koniec jeszcze jedna kwestia. Pod koniec października zgromadzenie GZM-u zwróciło się z apelem do ministra infrastruktury o budowę dwóch dodatkowych torów między Będzinem a Dąbrową Górniczą-Ząbkowicami. Z podobnym apelem wystąpili radni Sejmiku Województwa Śląskiego. Czy jest już odpowiedź resortu i dlaczego te dodatkowe tory są tak ważne?
Jeszcze tej odpowiedzi nie mamy. Liczymy, że wkrótce będzie, i będzie oczywiście pozytywna dla nas. W momencie kiedy ten projekt został zakwalifikowany do przetargu, wiedzieliśmy, że takim wąskim gardłem jest Będzin. Przejście dodatkowych torów, właśnie przez Będzin Miasto i dalej w kierunku Dąbrowy Górniczej, to jest taki mocny element kosztów. Z jakiś powodów zdecydowano się etapować to zadanie. Jednak wydaje mi się, zresztą nie tylko mnie ale i prezydentom, -zwłaszcza, jak analizowaliśmy sytuację w Dąbrowie- powstanie takie wąskie gardło, które nie pozwoli puścić tej liczby par pociągów, którą chcielibyśmy żeby ona faktycznie była taką dobrą ofertą dla naszych mieszkańców.
Cała ta przebudowa niewiele da.
Efektywność tej przebudowy nie będzie duża, a to są miliardy złotych, które zostały zaangażowane w to by takie tory od Katowic do Będzina wybudować. Brakuje jeszcze tych paru kilometrów by mówić o pełni szczęścia i na to liczymy, że w jakiś projektach resztkowych, które na przykład nie zostały wykorzystane, zwolnione zostaną środki i będzie można je wykorzystać w pierwszej kolejności na dodatkowe dwa tory. W Dąbrowie Górniczej-Ząbkowicach będzie można pociągi zawrócić i będą mogły poczekać, w związku z tym możliwości uruchomienia większej częstotliwości pociągów będą znacznie lepsze niż kiedy te pociągi dojadą do Będzina, bo tam nie będzie z nimi już co zrobić.
Czekamy zatem na odpowiedź ministra infrastruktury. Moim i państwa gościem w Radiu Katowice był przewodniczący Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii Kazimierz Karolczak. Dziękuję za spotkanie.
Dziękuję bardzo.
Zawsze jesteśmy w centrum wydarzeń. Dyskutujemy o problemach ważnych dla kraju i regionu. Zadajemy trudne pytania, zmierzamy do sedna sprawy. Wykładamy kawę na ławę.
